Wiele osób prowadzących działalność gospodarczą odlicza składki ZUS od dochodu, nie zdając sobie sprawy z faktu, iż takie potraktowanie składek jest sposobem mniej korzystnym podatkowo.
Używając pojęcia "składki ZUS" mam na myśli składki na ubezpieczenie społeczne.
Zgodnie z ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (art.26 ust.1 i ust.13a dla rozliczeń wg skali podatkowej oraz art.30c ust.3 dla podatku liniowego)
"składki na ubezpieczenie społeczne podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów". Oznacza to, że składki ZUS mogą być potraktowane dwojako:
- jako odliczenie od dochodu – nie wykazujemy ich w KPiR ale odliczamy je w rozliczeniu miesięcznym od obliczonego dochodu, lub
- jako koszt uzyskania przychodu – wykazujemy w KPiR jako „pozostałe wydatki” (kol. 13 księgi)
W pierwszym przypadku, wszelkich odliczeń od dochodu możemy bowiem dokonywać tylko wówczas, gdy ten dochód istnieje. W przypadku zaś osiągnięcia straty, składek ZUS nie odliczymy w ogóle, gdyż nie będzie ich od czego odliczyć. W ten sposób składki ZUS nie przyczynią się do obniżenia podatku ani teraz, ani w przyszłości.
Natomiast decydując się na zaliczanie składek ZUS do kosztów, składki te możemy uwzględnić zawsze, nawet wówczas gdy osiągamy stratę. Składki ZUS zaliczone w koszty nie tylko bowiem pomniejszają dochód, ale mogą również powiększyć stratę.
A jakie ma to znaczenie? Okazuje się, że duże.
Stratę podatkową możemy bowiem rozliczyć w kolejnych 5 latach podatkowych. Jeżeli w roku bieżącym wykażemy stratę, a w kolejnych latach osiągniemy dochód, to te dochody w latach kolejnych możemy pomniejszyć o 50% straty jaką ponieśliśmy w latach poprzednich. Dzięki temu w kolejnych latach obniżymy podatek do zapłaty. Natomiast zaliczając składki ZUS do dochodu a nie do KUP, w przyszłości tracimy możliwość wykorzystania ich w celu obniżenia podatku.
Dla przykładu, Pan Kowalski prowadzi działalność gospodarczą, składki płaci w pełnej wysokości, które do tej pory odliczał od dochodu, nie traktując ich jako kosztu uzyskania przychodu. W roku 2012 Pan Kowalski osiągnął stratę w wysokości 2000 zł. W roku 2013 osiągnął dochód w wysokości 10000 zł. Taki sam dochód osiągnął w roku 2014. W całym roku 2012 opłacił składki ZUS w wysokości 7962,24 zł.
1) odliczenie składki ZUS od dochodu:
rok 2012 – brak możliwości odliczenia składek, gdyż Pan Kowalski nie osiągnął dochodu, od którego mógłby je odliczyć i wykazał ostatecznie STRATĘ w wysokości 2000 zł.
rok 2013 - pomniejszamy dochód o 50% straty z roku 2012, czyli o 1000 zł.
Dochód = 10 000 - 1000 = 9 000 zł
Podatek = 9 000 * 18% =
1620 zł
rok 2014 - pomniejszył dochód o kolejne 50% straty z roku 2012, czyli o kolejne 1000 zł.
Dochód = 10 000 - 1000 = 9 000 zł
Podatek = 9 000 * 18% =
1620 zł
2) zaliczenie składek ZUS do KUP:
rok 2012 – zaliczamy do kosztów dodatkowe 7962,24 zł,
Strata = 2 000 + 7962,24 = 9962,24 zł - tę stratę Pan Kowalski może rozliczyć w latach 2013-2014.
roku 2013 - pomniejszyłby dochód o 50% straty z roku 2012, czyli o 4 981,12 zł.
Dochód = 10 000 - 4 981,12 = 5 018,88 zł
Podatek = 5 018,88 * 18% =
903 zł
roku 2014 - Pan Kowalski pomniejszyłby dochód o kolejne 50% straty z roku 2012, czyli o kolejne 4 981,12 zł.
Dochód = 10 000 - 4 981,12 = 5 018,88 zł
Podatek = 5 018,88 * 18% =
903 zł
Widzimy więc że, przy zaliczeniu składek ZUS do KUP, w każdym z dwóch następnych lat Pan Kowalski zapłaciłby podatek
o 717 zł niższy niż w przypadku, gdy zdecydował się na odliczanie składek od dochodu. Zaliczenie składek ZUS do kosztów pozwala więc w tym przypadku zaoszczędzić łącznie 1806 zł na podatku dochodowym.
Podobne korzyści przedsiębiorca odnosi w przypadku, gdy co prawda nie notuje straty, ale dochód jest na tyle mały, że nie pozwala na
pełne odliczenie składek. Wówczas odliczyć można jedynie część składek - do wysokości dochodu. Pozostała część składek pozostanie zaś niewykorzystana. Natomiast przy zaliczeniu składek do kosztów, istnieje nadzieja, że w przyszłości będzie można wykorzystać podatkowo
całość kwoty składek ZUS.
Pamiętajmy, iż metodę rozliczania składek ZUS można zmienić w każdym momencie. Osoba, która do tej pory odliczała składki od dochodu, może w każdej chwili zrezygnować z takiej metody i zacząć zaliczać składki do kosztów. Zmiany można dokonać nawet w trakcie roku podatkowego. Przepisy nie nakładają w tym zakresie żadnych ograniczeń.
Należy również pamiętać o tym, iż cały czas mówimy tu o składkach
zapłaconych. Zarówno odliczenie od dochodu, jak i zaliczenie składek do kosztów jest możliwe tylko w odniesieniu do składek opłaconych. Nie możemy więc pomniejszyć dochodu lub zaliczyć w koszty składek, które co prawda są należne, ale nie zostały jeszcze opłacone.
Inaczej sytuacja wygląda, jeśli chodzi o składki zdrowotne, tych nie możemy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Nie możemy jej również odliczyć od dochodu. Część składki zdrowotnej możemy jednak odliczyć od podatku. Składka zdrowotna wynosi 9% podstawy wymiaru. Od podatku możemy odliczyć jedynie 7,75% podstawy wymiaru. Pozostała kwota, nieodliczalna od podatku, nie może również zostać odliczona od dochodu ani zostać zaliczona w koszty.
Natomiast składka na Fundusz Pracy w ogóle nie może być odliczana od dochodu. Składkę tę możemy jedynie potraktować jako koszt uzyskania przychodów.
Podsumowując, przedsiębiorca ma dwa możliwe rozwiązania:
- może potraktować wszystkie składki (składki na ubezpieczenie społeczne i składkę na Fundusz Pracy) jako koszt lub
- składki na ubezpieczenie społeczne odliczyć od dochodu, a składkę na Fundusz Pracy zaliczyć do kosztów.
Niniejszy tekst nie stanowi czynności doradztwa podatkowego w rozumieniu ustawy o doradztwie podatkowym. Autor nie ponosi odpowiedzialności za wnioski i czynnkości podjęte na jego podstawie.